TOMBOLO..

Tombolo, bir adanın zamanla başka bir kara parçasına daha az yükeltisi olan bir toprak setiyle bağlanmasıyla oluşan birikim şeklidir. İtalyanca kökenli olan tombolo sözcüğü, yığın veya tepecik anlamına gelmektedir. Bir ada, tombolo ile başka bir kara parçasıyla bağlandığı zaman bağlanmış ada adını alır.

Bu yeryüzü şekillerinin oluşumundaki temel neden okyanus dalgalarıdır. Dalgalar bir dik kıyıdan kopardığı toprakları zamanla kıyıya istifler ve hafif yükseltili bir kara oluşturur. Bu yapı da iki karayı birbirine bağlar. Deniz seviyesindeki yükselmeler de zamanla kopan materyalleri arttırır.

DELTA OLUŞUMU

Delta :

Akarsuların denize ulaştıkları yerlerde taşıdıkları maddeleri biriktirmesiyle oluşan üçgen biçimli alüvyal ovalardır. Deltalar, taban seviyesi ovalarının bir çeşididir. Onlardan ayrılan yönü biriktirmenin deniz içinde olmasıdır.

Delta Ovası Nedir ?
Akarsuların taşıdıkları malzemeleri, deniz içerisinde biriktirmesi sonucu üçgene benzeyen düzlükler meydana gelir. Bunlara delta ovası adı verilir.

Delta ovalarının oluşabilmesi için;
1 - Akıntıların olmaması,
2 - Akarsu yükünün fazla olması,
3 - Gel-git hareketlerinin olmaması,
4 - Kıyının sığ olması gerekir.

Başlıca delta ovalarımız;
Bafra, Çarşamba ovaları ile Çukurova'dır.

LAGÜN...

 

Kıyı okları zamanla gelişerek deniz ile koyu birbirinden ayırır ve irili ufaklı göllerin oluşmasına yol açar. Bu göllere lagün veya kıyı set gölü adı verilir.

 Denizden kıyı kordonu ile ayrılan göl. Bu kıyı kordonu, bir set veya dar bir kanal da olabilir. Lagünler, bir akarsuyun taşıyıp getirdiği kumları, kıyıya yığması ile olduğu gibi, denizin sürükleyip getirdiği çakıl, kum ve molozların bir koy veya körfez önüne yığılmasından da meydana gelebilir. Ekseri lagünler, dar bir kanalla denize irtibatlıdır. Kanalın dar olması; dalga, med ve cezir gibi olayları buralarda hissettirmeyeceğinden deniz tekneleri için barınacak yer olarak kullanılma

ÜLKEMİZDEN BİR ÖRNEK.. TRAVERTENLER..

Çok kireçli , bol mineralli ,asitli suyun kayalardan çikarak dışarıya taşması ve taştıktan sonra bulunduğu kaya tabakasinda merdiven gibi çeşitli gözenekler ve katlar olusturarak zamanla içindeki kirecin dibe çökmesiyle beyaz renginide alarak bu hale gelmişir.Travertenler yaratan karstik alanlardan çıkan sular; bünyesindeki kireç çözeltisi, genellikle beyaz renkte ve pamuk balyalarını andıran kalker tüflerini, Pamukkale travertenlerini oluşturmaktadır ama günümüzde o eski beyazlığı kalmamıştır.Traverten çok yönlü, çeşitli nedenlere ve ortamlara bağlı, kimyasal reaksiyon sonucu çökelme ile oluşan bir kayadır.
Pamukkale termal kaynağından çıkan 35.6 derece sıcaklğında,içinde yüksek miktarda Kalsiyum Hidro-Karbonat bulunan suyun havadaki oksijen ile olan teması sırasında Karbondioksit ve Karbonmonoksit uçarak,kalsiyum karbonat çökelmekte ve traverten oluşumuna sebep olmaktadır.Çökelti ilk etapta jel halindedir.Zaman içinde sertleşir ve traverten olusur.

Travertenler aslında tortul kayaçlardır. Bunlar, karbonat minerali -özellikle aragonit- yönünden zengin kaynak sularının buharlaşmasından kalan tortular ya da buhara doymuş kalsiyum karbonat yataklarının hava ile teması sonrasında oluşan tortulardan meydana gelirler.
Hava ile temas eden yüksek sıcaklık ve basınçtaki su, aniden basınç düşümü ve ısı kaybı yaşayınca ihtiva ettiği karbondioksit gazı serbest kalır ve kristalleşir. bunun birikmesi bir süre sonra traverten oluşumuna neden olur.
Travertenler ilk oluşumda beyaz bir görünüme sahiptir ama daha sonra yaşlandıkça renk kahverengi ve yeşile döner.
Dünyada en ünlü travertenler İtalya, Yunanistan ve Türkiye'de mevcuttur.

HİMALAYALAR..

Bilim adamları, diğer kıta plakalarından daha ince olan Hint plakasının, 50 milyon yıl önce Himalayalar ve Tibet’in oluşmasına yol açan Avrupa-Asya plakasına çarpmasında, hızının da diğer plakalara göre daha yüksek olduğunu tespit ettiler.

Hindistan’ın Haydarabad kentindeki Ulusal Jeofizik Araştırmaları Enstitüsü ile Alman araştırmacıların ortak çalışmasında, Afrika, Antarktika, Avustralya ve Hindistan arasında 140 milyon yıl önce bulunan eski Gondwana süper kıtasından kopan Hint plakasının Avrupa-Asya plakasına yılda 18 ila 20 cm hızla yol aldığı belirlendi.

Hint enstitüsünden Prakash Kumar’ın hesaplamalarına göre, Hint plakasının hızı, yılda 2 ila 4 cm ilerleyen Avustralya ve Afrika plakalarına oranla 5 ila 10 kat yüksekti.

Almanya’nın Potsdam kentindeki araştırma merkezi GeoForschungsZentrum’dan Rainer Kind de “Bu çarpışma sayesinde, 8844 metre yüksekliğindeki Everest’in bulunduğu Dünya’nın en büyük dağ zinciri Himalayalar oluştu” dedi.